ΟΙ ΚΛΕΦΤΕΣ (The Grifters, 1990)

Τρία είναι τα βασικά πρόσωπα αυτού του φιλμ σε σκηνοθεσία του Στίβεν Φρίαρς και σε παραγωγή και αφήγηση του Μάρτιν Σκορτσέζε. Ο Ρόι (Τζον Κιούζακ) ένας μικροκομπιναδόρος, η μητέρα του Λίλυ (Αντζέλικα Χιούστον) απατεώνισσα του ιππόδρομου και η Μόιρα (Αννέτ Μπένινγκ), ερωμένη του Ρόι και επίσης κλέφτρα. Όταν ο Ρόι τραυματιστεί σοβαρά η Λίλυ θα του σώσει τη ζωή και θα έρθει κοντά του μετά από πολύχρονη απουσία, κάτι που θα προκαλέσει τη ζήλια της Μόιρα. Ένας ζηλότυπος ανταγωνισμός θα ξεκινήσει ανάμεσα στις δύο γυναίκες.

Αφήγηση λοιπόν της ζωής και των μεταξύ τους σχέσεων τριών ανθρώπων του περιθωρίου, που αναζητούν με πάθος το χρήμα και ευκαιρία για τον άγγλο Φρίαρς να σχολιάσει δεικτικά με τον γνώριμο σαρκασμό του (αυτή τη φορά επί αμερικανικού εδάφους) ένα ακόμα κοινωνικό τοπίο (το αμερικάνικο) καταθέτοντας την δικιά του εκδοχή, για την διάψευση του "αμερικάνικου ονείρου". Τα καταφέρνει με την αφηγηματική του ικανότητα, αλλά κυρίως με την έξοχη καταγραφή του "οιδιπόδειου συμπλέγματος" ανάμεσα στον Ρόι και στην Λίλυ.

Η σχέση του Ρόι με τη όμορφη μητέρα του (είναι μόνο 14 χρόνια μεγαλύτερή του) ενέχει σαφώς ερωτικό χαρακτήρα και σεξουαλικά απωθημένα εκατέρωθεν (που για ευνόητους λόγους θα πρέπει να αποκρυβούν). Ο Φρίαρς χειρίζεται με απίστευτη μαστοριά αυτόν τον συγκαλυμμένο ερωτισμό στην μεταξύ τους σχέση και τις αγωνιώδεις προσπάθειες των δυο τους (κυρίως του Ρόι) να μην τον φέρουν στην επιφάνεια, δημιουργώντας έτσι μία γοητευτικά υπερφορτισμένη ατμόσφαιρα ανάμεσά τους (και μία πιο ουσιαστική και ενδιαφέρουσα ερωτική σχέση από αυτήν του Ρόι με την Μόιρα) που κλιμακώνεται συνεχώς (σπάνια το χόλυγουντ αποτόλμησε μία τέτοια - σχεδόν άμεση - καταγραφή του "οιδιπόδειου").

Η αγωνία της για αυτοσυντήρηση όμως ("θα κάνω το παν για να επιβιώσω" λέει) θα οδηγήσει την Λίλυ τελικά να υπερβεί το ταμπού και να αποπειραθεί μία αιμομικτική σχέση με τον γιό της, προκειμένου να σώσει τη ζωή της. Το φιλμ είναι μία εξαιρετική απεικόνιση των τριών βασικών ανθρώπινων ενστίκτων (της αυτοσυντήρησης, της σεξουαλικότητας, της μητρότητας - αγάπης) με αυτό της αυτοσυντήρησης να κερδίζει κατά κράτος. Ούτε η αγάπη για τον γιο της, ούτε ακόμα και αυτό το υπέρτατο ταμπού της αιμομιξίας θα καταφέρουν να της λειάνουν τον ζωώδη φόβο για επιβίωση. Από την άλλη η Μόιρα δεν διστάζει να χρησιμοποιεί συστηματικά την σεξουαλικότητά της για να μπορεί να επιβιώνει και να κερδίζει χρήμα.

Όλοι τους στην ταινία ποδηγετούνται από ένα άσβεστο πάθος για χρήμα (υπέρτατη αξία της αμερικάνικης κοινωνίας και του δυτικού κόσμου γενικότερα), όλοι τους κολυμπούν σε ένα κλίμα νοσηρής πλεονεξίας, ακραίου ατομικισμού και ρημαγμένων ηθικών αντιστάσεων, με την απουσία κάθε ίχνους ανιδιοτέλειας να κάνει δυνατό κρότο (η εκδήλωση της μητρικής αγάπης από την Λίλυ εξανεμίζεται όταν νοιώσει απειλή) και με τον φόβο να αποδεικνύεται τελικά ως ο βαθύτερος ρυθμιστής των πάντων και η κρυφή πηγή του κάθε κακού (ατομικού και κοινωνικού).


Δεν υπάρχουν σχόλια: