OLDBOY (2003)

O Οντεσού απαγάγεται από αγνώστους και κρατείται στην απομόνωση για 15 χρόνια. Όταν αποδράσει σε ημιπαράφρονα κατάσταση, θα αναζητήσει τον υπεύθυνο της απαγωγής του για να εκδικηθεί. Σύντομα θα τον βρει εκείνος και θα του δώσει προθεσμία πέντε ημερών, για να ανακαλύψει τον λόγο που το έκανε. Εντωμεταξύ η γυναίκα του έχει δολοφονηθεί και το μικρό του παιδί έχει μεγαλώσει από άλλον. Είναι το δεύτερο μέρος της "τριλογίας της εκδίκησης" από τον κορεάτη σκηνοθέτη Chanwook Park (μετά το "Sympathy for Mr. Vengeance" και πριν από το "Sympathy for Lady Vengeance").

Με καφκική ατμόσφαιρα βαθιάς απελπισίας, διάσπαρτες σουρεαλιστικές πινελιές, μαύρο χιούμορ, γκροτέσκο και παραληρηματικό ύφος με κόμιξ καταβολές (βασίζεται σε ασιατικό manga), θεματικές επιρροές από την ταραντινική μυθολογία της βίας (Kill Bill) αλλά και από την αρχαιοελληνική τραγωδία (αιμομιξία, εκδίκηση, τραγική ειρωνία), τούτο το μεταμοντέρνο υπαρξιακό νουάρ φλέγεται από απροσμέτρητο πάθος σε κάθε του καρέ και δυναμιτίζει ανελέητα βλέμματα και συνειδήσεις, που θα συνδιαλεχτούν μαζί του. Εικόνες και μουσικές αντιστικτικά δεμένες σ'ένα βαθιά επιδραστικό οπτικοακουστικό σύνολο, που χαράσσεται δια παντός στη μνήμη.

Ο "εξτρεμισμός" και η υπερβολή της στυλιστικής σκηνοθετικής γραφής ξεπερνάει τους σκοπέλους της απλής επιδειξιομανίας, της αισθητικής χειραγώγισης και της επιφανειακής αποκλειστικά αναμόχλευσης των κατώτερων ενστίκτων του θεατή, κυρίως μέσω του συγκλονιστικού φινάλε του (ένα φινάλε, δεν είναι ποτέ ένα φινάλε απλώς, αλλά ολόκληρη η ηθική στάση του δημιουργού και πολλά άλλα πράγματα μαζί). "Στις ταινίες του Χόλιγουντ η εκδίκηση, που συνεπάγεται πάντα τη βία και τη βίαιη συμπεριφορά, αντιμετωπίζεται και παρουσιάζεται ως κάθαρση, ως κάτι που σε κάνει να νιώθεις καλύτερα. Στις δικές μου ταινίες, όμως, η εκδίκηση και η βία που φέρνει, προκαλεί πόνο και ενοχές στους ήρωές μου" δηλώνει ο σκηνοθέτης και είναι αυτό που διαφοροποιεί το φιλμ τούτο από ανάλογα εγχειρήματα, εξ' Αμερικής κυρίως προερχόμενα.

Ο Park μας παίρνει από το χέρι, μας βάζει ολοκληρωτικά στο δράμα του ήρωά του, μας ταυτίζει με την εκδικητική του μανία και εκεί που θά'πρεπε να μας λυτρώσει στο φινάλε, προτιμά να μας ρίξει χωρίς δεύτερη σκέψη στην άβυσσο του κενού. Μας αφήνει έκτοπους και ορφανούς όπως θά 'λεγε και ένας αγαπημένος κριτικός, ο Αλέξης Δερμετζόγλου. Τραυματίζει το εγωιστικό μας βλέμμα ανεπανόρθωτα, κονιορτοποιεί εδραιωμένες πεποιθήσεις και προσδοκίες, αποτρέπει τον εφησυχασμό. Το να μετατρέπει την αρχική σιγουριά για το δίκιο μας (του ήρωά του και επομένως το δικό μας μέσω της ταύτισης), σε τέτοια αμφισβήτηση, αναγκάζοντάς μας να φιλάμε τα παπούτσια του εχθρού μας ζητώντας έλεος, δεν είναι καθόλου μικρό πράγμα.

Μας ταπεινώνει χωρίς δυνατότητα διαφυγής και μας οδηγεί σε αναπόφευκτη επανεξέταση της ζωής μας. Και αν για τον ήρωά του επιφυλάσσει τελικά ένα είδος λυτρωτικής λήθης, εμάς μας αφήνει ολοκληρωτικά έκθετους μπροστά στην α-λήθεια. Στον δυσβάσταχτο διχασμό της φύσης μας, στην εγγενή έλλειψη αυτόνομης ταυτότητας. Μπροστά στις ενοχές και στον εχθρό που βρίσκεται μέσα μας. Το δραματικό - ιδεολογικό σχήμα είναι σαφές. Αίσθηση απώλειας, γέννηση μίσους, απόφαση εκδίκησης, στοχοθέτηση ενός εξωτερικού εχθρού, τραγική ανακάλυψη ότι ο εχθρός είναι εσωτερικός. Και τώρα πως θα λυτρωθούμε; Είναι αρκετός ένας συμβιβασμός με τις εσωτερικές μας αντιφάσεις; Και πως θα επιτευχθεί; Πως συμπορεύεσαι με τις ενοχές;

Αυτήν η φωνή λοιπόν που ηχεί δυνατά και με απίστευτη ένταση εδώ, δεν κάνει απλώς πολύ θόρυβο για το τίποτα, ούτε μόνο για να σοκάρει (όπως τόσες άλλες, που εντυπωσιάζουν το νεανικό - κυρίως - κοινό), είναι απελπισμένη από την τραγικότητα της ύπαρξης και θέλει ενοχλώντας ν'αφυπνίσει. Όχι μόνο ξύνοντας την επιφάνεια των αισθήσεων (αυτό είναι εύκολο, το κάνουν πολλοί και ολόκληρα κινηματογραφικά υποείδη - βλέπε splatter - χωρίς ουσιαστικό αντίκρυσμα), αλλά δονώντας τα βαθύτερα επίπεδα της συνείδησής μας. Και το καταφέρνει, όπως όλοι οι σπουδαίοι καλλιτέχνες: "Το θέμα της εκδίκησης με ενδιαφέρει ακριβώς επειδή αποτελεί μια χαρακτηριστική έκφραση της ανθρώπινης φύσης: η εκδίκηση δεν φέρνει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Αυτή, όμως, είναι η ανθρώπινη φύση. Αφιερώνουμε τη ζωή μας και καταναλώνουμε τόσο πάθος για κάτι που δεν έχει καμία σημασία" (Chanwook Park).

Στη σεκάνς πλέον ανθολογίας όπου ο Οντεσού τα βάζει με μυριάδες και κερδίζει (δες βίντεο) συμπυκνώνονται όλες οι προβληματικές του φιλμ: Το λυσσαλέο μίσος (τους νικάει όλους), η θλίψη και ο παραλογισμός της ανθρώπινης φύσης (μέσω της μουσικής), η τραγικότητα της (το μαχαίρι στην πλάτη, τα κουρασμένα βήματα), η συνειδητοποίηση της αποκτήνωσης (όταν ο Οντεσού ανεβαίνει στο φως), ενώ η έλλειψη cut και η κινηματογράφιση μ'ένα πλάνο "αποηρωποιούν" τη σύγκρουση ατενίζοντάς την με θλιμμένη αποστασιοποίηση. Η διαλεκτική των χώρων (ο υπόγειος "κάτω κόσμος" του σκότους με τις αιματηρές συγκρούσεις σε αντίθεση με τον επίγειο "πάνω κόσμο" του φωτός με την τακτοποιημένη ζωή) συνδηλώνει το πολυεπίπεδο του ανθρώπινου όντος (ασυνείδητο/συνειδητό) και την αέναη σύγκρουση των δύο πόλων.




OLDBOY (2003) από kouros174

6 σχόλια:

Evan είπε...

Καλή κινηματογραφική χρονιά να έχουμε (με παλιές & νέες ταινίες)! =)

Giorgos Kormikiaris είπε...

Καλή χρονιά φίλε μου.

Ιωάννης Moody Λαζάρου είπε...

Όσο πιο ευχάριστο γίνεται, εύχομαι το νέο έτος!
Καλή έναρξη με το αριστουργηματικό "Oldboy" μια ταινία που σημάδεψε την περασμένη δεκαετία όσο ελάχιστες.
Υπάρχουν τόσα να ειπωθούν, αλλά θα θυμηθώ μόνο τη σκηνή αποκτήνωσης που ο πρωταγψνιστής τρώει ζωντανό το χταπόδι.
Πνιγμένη στις αλληγορίες και τον άγριο ρομαντισμό η ταινία!

Giorgos Kormikiaris είπε...

Ήταν και αυτήν του η ανάγκη να καταβροχθίσει με βουλιμία τη ζωή, μετά τη στέρηση τόσων χρόνων και τρώγοντας μόνο ζυμαρικά

"Άγριος ρομαντισμός"...μ'αρέσει αυτό

Καλή χρονιά moody!

Leviathan είπε...

poli dinati i tainia! kai to soundtrack episis aristourgimatiko! kali xronia me igeia kai xara! xronia polla! :)

Chris Karpis είπε...

Καλή χρονιά φίλε Γιώργο !
Ξεκινάς πολύ δυναμικά βλέπω, με το εξαιρετικό Oldboy !
Ένα παθιασμένο μάθημα του τί σημαίνει αποκτήνωση και εκδίκηση σε φτωχές ταινίες στύλ "Kill Bill" την οποία αναφέρεις, που περνάνε δίπλα απο την ουσία του θέματος χωρίς να την ακουμπήσουν.